ავტონომიური ნერვული სისტემის ნაწილი, რომელიც ყოველდღიურ ფუნქციებს ასრულებს და სხეულის ენერგიას ინახავს.
პარასიმპათიკური ნერვული სისტემა (იხ. სურათი), უპირატესად, ისეთ შინაგან ორგანოებს არეგულირებს, როგორებიცაა ჯირკვლები. მისი რეაქციები არასოდეს აქტივირდება ერთობლივად, როგორც ეს გაქცევა-შებრძოლების სიმპათეტურ რეაქციის დროს ხდება. მიუხედავად იმისა, რომ მრავალ ქსოვილს მნიშვნელოვნად აკონტროლებს, პარასიმპათიკური სისტემა, სიმპათიკური სისტემისგან განსხვავებით, არ არის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი; სხვა სიტყვებით, სიცოცხლის შენარჩუნებისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა არ აქვს.
პარასიმათიკური ნერვული სისტემა სიმპათიკური სისტემის მსგავსად არის ორგანიზებული. მისი მოტორული კომპონენტი პრეგანგლიოზური და პოსტგანგლიოზური ნეირონებისგან შედგება. პრეგანგლიოზური ნეირონები სპეციფიკური უჯრედების ჯგუფებად ერთიანდება ტვინის ღეროში ან ზურგის ტვინის ლატერალურ (გვერდით) მორჩებში. პრეგანგლიოზური აქსონები ტვინის ღეროდან გამოდიან და პარასიმპათიკურ განგლიას უერთდებიან, რომელიც თავში (საფეთქლის და სმენითი განგლია) ან გულთან ახლოს (კარდიალური განგლია) არის განლაგებული და თავად ორგანოში სრულდება (მაგალითად, ტრაქეაში, ბრონქებში), ან შარდის ბუშტის სიახლოვეს მდებარეობს. ორივე — პრე და პოსტგანგლიოზური — ნეირონები გამოიმუშავებენ აცეტილქოლინს, როგორც ნეიროტრანსმიტერს, მაგრამ სიმათიური განგლიოზური უჯრედების მსგავსად, ისინი სხვა ნეიროაქტიურ ქიმიურ აგენტებსაც შეიცავენ, რომლებიც თანაგადამტანის ფუნქციას ასრულებენ.
პარასიმათიკური სისტემა განმუხტავს მიმდინარე პროცესებს და ორგანიზმი წყნარდება. მისი მოქმედებით საჭმლის მონელება ძლიერდება, გულისცემა ნელდება და სუნთქვა უფრო მშვიდი ხდება. პარასიმპათკური ნაწილი პასუხისმგებელია ორგანიზმის ჩვეულებრივი მდგომარეობის კოორდინირებაზე, როგორებიცაა ძალთა დანახარჯის გაბათილება, ვიზუალური სისტემის დაცვა (ცრემლისა და გუგის შევიწროების მეშვეობით) და სხეულის ენერგიის ხანგრძლივი შენახვა.
***
გამოყენებული ლიტერატურა:
გერიგი, რ. და ზიმბარდო, ფ. (2009). ფსიქოლოგია და ცხოვრება, თბილისი, თსუ.
Parasympathetic nervous system, http://www.britannica.com/EBchecked/topic/409709/human-nervous-system/75587/Parasympathetic-nervous-system#ref942319 3/10/2015.