ბაიესის ფორმულა გვაძლევს საშუალებას ვიპოვოთ ჰიპოთეზის ალბათობა თუ ვიცით, რომ განხორციელდა ხდომილობა. ბაიესის ფორმულის გამოყენების ზოგადი სქემაა: ვთქვათ, ხდომილობა შეიძლება მოხდეს სხვადასხვა პირობის დროს, რომლის შესახებ არსებობს ჰიპოთეზა. ამ ჰიპოთეზების აპრიორული (ცდამდე) მოხდენის შეფასებული ალბათობებია:
ცდამდე ცნობილია, აგრეთვე A ხდომილობის პირობითი ალბათობები, როცა ჭეშმარიტია ჰიპოთეზები: . ვთქვათ, განხორციელდა A ხდომილობა. ბუნებრივია დავაზუსტოთ ჰიპოთეზის მოხდენის ალბათობა. ბაიესის ფორმულა გვაძლებს აპოსტერიორულ (ცდის შემდეგ) ალბათობებს.
მაგალითი №1. დავუბრუნდეთ სრული ალბათობის ფორმულაში განხილულ მაგალითს. დავსვათ კითხვა ასე: თუ შემთხვევით შერჩეულმა ბავშვმა იცის ცურვა, მაშინ რას უდრის ალბათობა, რომ ის გოგოა? აქ უნდა გამოვთვალოთ
P(გ/ც)=
მაგალითი №2. მაღაზიას ერთი და იმავე ტიპის გამათბობელს აწვდის სამი ქარხანა. მიღებული ნაწარმის 35% პირველი ქარხნიდანაა, 40% მეორიდან, 25% კი - მესამიდან. ცნობილია, რომ პირველი ქარხნის პროდუქციაში საშუალოდ 2% წუნდებულია, მეორეში - 1%, მესამეში - 1.5%. თუ გაყიდული გამათბობელი წუნდებული აღმოჩნდა, რას უდრის ალბათობა, რომ ის დამზადებულია მეორე ქარხანაში? აქ გვეკითხებიან
***
გამოყენებული ლიტერატურა:
Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. SAGE Publications Ltd.
კისი, ჰ. (2008). სტატისტიკა სოციალურ მეცნიერებებში. სოციალურ მეცნიერებათა ცენტრი. თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა