ეს არაპარამეტრული ტესტი ამოწმებს არის თუ არა განსხვავება ორ შერჩევას შორის. კრიტერიუმი 1945 წელს შემოგვთავაზა უილკოკსონმა (F. Wilcoxon) და 1947 წელს არსებითად გადაამუშავა უიტნიმ (H.B. Mann, D.R. Whitney).

მაგალითი: იმის დასადგენად, არსებობდა თუ არასქესებს შორის განსხვავება შფოთვაში, 9 ქალსა და 13 მამაკაცს შეავსებინეს შფოთვის კითხვარი. (ფაქტორი - სქესი). ქულები კითხვარში მერყეობდა 20-დან (დაბალი შფოთვა) 80-მდე (მაღალი შფოთვა). მიღებული იყო შემდეგი ქულები:

$U$ - სტატისტიკის მისაღებად გაერთიანებულ შერჩევას უნდა მივუწეროთ რანგები და გამოვთვალოთ შემდეგი სტატისტიკების მნიშვნელობები:

$U=min(U_1,U_2),$ სადაც $U_1=n_1{n}_2+\frac{n_1(n_1+1)}{2}-\sum _{}{R}_1, U_2=n_1{n}_2+\frac{n_2(n_2+1)}{2}-\sum _{}{R}_2.$

$\sum R_1$- პირველი შერჩევის რანგების ჯამი, $\sum R_2$- მეორე შერჩევის რანგების ჯამი.

სტატისტიკის ფორმულებში რიცხვების ჩასმის შემდეგ ვღებულობთ:$U_1=72.5, U_2=44.5$, ამიტომ U=min (72.5,44.5)=44.5 კრიტიკული მნიშვნელობა, როცა $\alpha$=0.05 U(9,13)=28 (იხ. U-ს კრიტიკული მნიშვნელობები მან-უიტნის კრიტერიუმში). თუ U-ს გამოთვლილი მნიშვნელობა ნაკლებია კრიტიკულ მნიშვნელობაზე ნულოვან ჰიპოთეზას უარყოფენ. U-ს გამოთვლილი მნიშვნელობა (44.5) მეტია კრიტიკულ მნიშვნელობაზე, ამიტომ ორი შერჩევის განაწილება ერთმანეთისაგან მნიშვნელოვნად არ განსხვავდება.

***

გამოყენებული ლიტერატურა:

Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. SAGE Publications Ltd.

კისი, ჰ. (2008). სტატისტიკა სოციალურ მეცნიერებებში. სოციალურ მეცნიერებათა ცენტრი.  თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა