მუშათა საზოგადოებრივი ორგანიზაციები, რომლის ძირითადი ამოცანაა დაქირავებულსა და დამქირავებელს შორის ინდივიდუალური ხელშეკრულების სისტემის კოლექტიური სისტემით შეცვლა. პროფკავშირების ძირითად ფუნქციას წარმოადგენს არაორგანიზებული მშრომელების უფლებების დაცვა, მათი შრომისა და ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებაზე ზრუნვა და ა.შ. პროფკავშირული ორგანიზაციების ჩამოყალიბება და გაძლიერება უკავშირდება XVIII ს-ში მრეწველობის მოცულობის და მუშათა რაოდენობის ზრდას. განსაკუთრებული როლი ითამაშეს პროფკავშირებმა დიდი ბრიტანეთის პოლიტიკურ ცხოვრებაში, სადაც ამგვარ გაერთიანებათა ადრეული ფორმები 1824 წლამდე არალეგალურად არსებობდა, ხოლო მათი მოღვაწეობის ამკრძალავი კანონების გაუქმების შემდეგ კი დაიწყეს ნაციონალური მასშტაბის ცენტრალიზებულ გაერთიანებებად ჩამოყალიბება. პირველ პროფკავშირულ ორგანიზაციებს "ელიტარული“ ხასიათი ჰქონდა და იცავდნენ მაღალკვალიფიციურ მუშებს, რომლებიც დაინტერესებულნი იყვნენ თავიანთი პრივილეგირებული პოზიციების შენარჩუნებით შრომის ბაზარზე. XIX ს-ის მეორე ნახევრიდან შეიქმნა უნივერსალური ტიპის (სხვადასხვა პროფესიის მშრომელთა) გაერთიანებები, რომლებიც უკვე დაბალი ანაზღაურების მშრომელების უფლებებს იცავდნენ. პროფკავშირების პოლიტიკური როლისა და ფუნქციების შეფასება არაერთგვაროვანია. ბოლშევიკური თვალსაზრისით, პროფკავშირების პოლიტიკური როლი მინიმალურია, რამდენადაც ეს გაერთიანებები წმინდა ეკონომიკური ამოცანების მოგვარებით შემოიფარგლება. ამისგან განსხვავებით, ვებერი თვლიდა, რომ პროფკავშირები აქტიურ როლს თამაშობენ სოციალურ გარდაქმნებში. ვებერის ამ თვალსაზრისის გარკვეულ გამართლებად უნდა მივიჩნიოთ ის ფაქტი, რომ თანამედროვე ლეიბორისტული პარტია დიდ ბრიტანეთში სწორედ პროფკავშირული გაერთიანებებისაგან წარმოიშვა.
***
ტერმინის პირველწყარო:
სოციალურ და პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი–ცნობარი. (2004) სოციალურ მეცნიერებათა ცენტრი. თბილისი: ლოგოს პრესი